Virgilio Almario: Talambuhay ng isang Pambansang Alagad ng Sining

      Si Virgilio Almario o mas kilala sa kanyang sagisag panulat na, RIO ALMA, ay isang manunulat, kritiko ng mga literatura, editor, cultural manager, at guro. Siya ay kasalukuyang Pambansang Alagad ng Sining sa Pilipinas.

       Si Rio Alma, anak nina Ricardo Almario at Feliciana Senadren, ay 69 yrs. old, ipinanganak noong March 9, 1944 at lumaki sa San Miguel, Bulacan. Asawa sya ni Emelina B. Soriano at may tatlong anak na sina Asa Victoria, Ani Rosa at Agno Virgilio.

       Nagtapos si Rio ng elementarya noong 1955 sa Camias Elementary School, at sekundarya naman sa San miguel High School noong 1959. Nagtapos naman ng kolehiyo sa Unibersidad ng Pilipinas noong 1963 na may Bachelor Degree sa Political Science. Kinalaunan, sya ay naging kandidato para sa M.A para sa Edukasyon sa University of the East. Nakamit naman nya ang kanyang M.A sa Filipino noong 1974 sa Unibersidad ng Pilipinas.

(fil.wikipilipinas.org) 

       Nagsimula ang buhay niya bilang makata noong kumuha siya ng ilang yunit sa kursong edukasyon sa University of the East noong 1963. Katulong sina Rogelio G. Mangahas at Lamberto E. Antonio, itinatag nila ang ikalawang matagumpay na kilusan sa Panulaang Filipino. Noong 1967, kaniyang inilathala ang una niyang koleksiyon ng tula, Ang Makinasyon at ilang Tula na sinundan ng sampu pang koleksiyon na kabilang sa Mga Piling Tula1968-1985 na nasa dalawang wika. Lahat ng kaniyang mga antolohiyang tula ay kinolekta ng U.P. Press noong 1990 at inilathala bilang dalawang bolyum na pinamagatang "Una Kong Milenyum."

       Ang ilan sa kaniyang mga nagawang kritisismo ay inilathala sa Dawn,pahayagan ng University of East na na lumalabas linggo-linggo. Natigil siya sa pagtuturo noong idineklara ng pangulong Ferdinand E. Marcos ang "Batas Militar.". Siya ay ikinasal kay Emelina B. Soriano sa hapon ng araw ng bagong taon noong 1973. Nagsaliksik siya ng mga proyekto na nauukol sa kasaysayan ng panitikan at mga tradisyon ng Kasaysayan ng panitikan sa Filipinas habang siya ay pinagbawalan ng militar. Dahil dito, nakagawa siya ng mga kritika tulad ng Taludtod at Talinghaga(1965;1991), Balagtasismo Versus Modernismo (1984), Kung Sino ang Kumatha Kina Bagongbanta, Ossorio, Herrera, atbp. (1992), at Panitikan ng Rebolusyon (1896) (1993)

      Ang kaniyang mga kritikal na gawa ay umiikot sa mahahalagang pag-aaral ukol sa isyu ng pambansang wika. Ang ilan dito ay natipon sa aklat na "Filipino ng mga Filipino"(1993) at"Tradisyon at Wikang Filipino"(1998). Siya ang umakda ng "Patnubay sa Masinop na Pagsulat" (1981) at ang nag-edit ng diksiyonaryo sa Filipino habang siya ay direktor ng U.P. Sentro ng Wika noong 1996.

      Upang lalong mapalawak ang karanasan sa panitikan at makapagbigay ng pinakamahusay na halimbawa ng panitikan sa mga mambabasa at mag-aaral na Filipino, pumasok siya sa pagsasalin at pag-eedit. Naisalin niya ang pinakamahusay na kontemporaneong tula mula sa iba't ibang bansa.

             Siya ay nagkamit ng Best Translation of Rizal as novels (Noli Me Tangere at El Filibusterismo) mula kay Sen. Blas Ople at ng Manila Critics Circle. Inayos din niya ang mga koleksiyon nina Jose Corazon de Jesus, Lope K. Santos, Alfrredo Navarro Salanga, Pedro Dandan at ilang aklat sa Ekolohiya at panitikang pambata. Nakatanggap din siya ng parangal mula sa iba't ibang prestihiyosong institusyon tulad ng Palanca Awards, Makata ng Taon ng Komisyon ng Wikang Filipino, Ten Outstanding Young Men Award for literature (TOYM), at SEAWrite Award mula sa Bangkok, Thailand.